Het oplossend vermogen van de tijd laat zich zien in het werken met steen.

Deze tekst in steen is een letterlijke uiting van zichzelf.

Ik ben begonnen zonder plan, zonder ontwerp, alleen met de tekst in mijn hoofd. Al werkend heb ik bekeken hoe ik tot een oplossing kon komen voor de plaatsing van de tekst op het oppervlak van de steen. Uiteindelijk bleek de steen te klein en bood de sokkel uitkomst.

(placeholder)
(placeholder)
(placeholder)

In 2013 kocht ik een boek van de Duitse schrijfster Judith Schalansky met de titel: ‘Fraktur Mon Amour’, een boek met letters, over letters.

Dit boek bevat een grote hoeveelheid Fraktur-letters, dit zijn letters die vooral bekend zijn onder namen als Gothic, Textura, Schwabacher. In Engeland noemt men ze Blackletter omdat deze letters dicht op elkaar geschreven een nogal zwart beeld opleveren.

Ik heb altijd een hekel gehad aan deze letters, de associaties die aan de letters kleven zijn beklemmend, WO2, Bierstuben, neo-nazi’s, heavy-metal etc.

Op vakantie in Oostenrijk zag ik veel van deze letters, toen ik thuis was ben ik de letter gaan kalligraferen met pen en met penseel. Al werkende kreeg ik steeds meer plezier in deze letter en de zware connotatie verdween.

Ik kreeg zin om de letters te gebruiken voor een werk in steen. Wat te verzinnen als tekst?

Een tekst over de letter zelf leek me wel wat, de boodschap is in het werk en ik zie het als een ode aan deze letter.


Lettering Art

Stilstaan bij Woorden


I don’t believe it’s all for nothing, it’s not just written in the sand (uit: Fallen Angel van Robbie Robertson/1987)


Onze tijd kenmerkt zich door snelheid, vluchtigheid en relativiteit. De ene hype is nog niet ingezet of deze wordt alweer opgevolgd door de volgende. Vernieuwing is het toverwoord, nieuw is goed en alles wat we hebben is oud en daarom alleen al fout.

In onze vernieuwingsdrang gaan we twijfelen aan waarheden want iedereen heeft zijn eigen waarheid, zijn eigen beleving etc.

Nee, nee ik ben het er niet mee eens en dit is mijn antwoord in steen. Er zijn nog steeds boodschappen die langer mogen bestaan dan schrijfsels in zand.

Toeverzicht is een in onbruik geraakt woord in onze taal, in het Duits is het gemakkelijker te begrijpen. Lees hiervoor de volgende tekst.

Du musst zuversichtlich sein! der Grund warum Vögel fliegen können und wir nicht ist der, dass sie voller Zuversicht sind. Und wer zuversichtlich ist, dem wachsen Flügel.

(placeholder)

In deze steen die al eerder gebruikt was als gedenksteen heb ik de oude tekst weggeschuurd, al werkend ontsond er een voorzichtige uitholling in het oppervlak. Deze uitholling kreeg de vorm van een kruis, het kruis dat weer aanleiding gaf tot het begin van het onze vader (op zijn Baskisch).


(placeholder)

Ontcommer is een legendarische maagd en heilige. Zij zou de belofte van kuisheid hebben gedaan, maar haar heidense vader wilde haar tot een huwelijk dwingen. Om dit te voorkomen bad zij tot God dat Hij haar onaantrekkelijk zou maken. Haar gebed werd verhoord; op miraculeuze wijze kreeg zij een baard, waarna haar vader haar liet kruisigen. Haar verering verspreidde zich vooral in de 15e eeuw over Nederland, België en heel Europa.


Na het bekijken van de fresco van st. Ontcommer in de Stevenskerk in Nijmegen raakte ik meer en meer gefascineerd door het woord ontkommer, wat zoiets betekent als ‘van kommer bevrijden’.


Het woord heb ik vastgelegd op de bovenkant van een driehoekig stuk hardsteen, een toevallig aanwezige vorm die ik vond in afvalbak bij Slotboom steenhouwers in Winterswijk.

Aan beide kanten wordt het ontkommeren belaagd door dreigende vormen (vlammen/ bladeren) die wat mij betreft staan voor de altijd aanwezige invloeden van binnen- en buitenaf die je willen overhalen om je toch te gaan bekommeren.

Tijdens het werk heb ik me in alle bewustzijn proberen te ontkommeren, dat wil zeggen niet bezig te zijn met iets anders dan het werk alleen (zie ook Meister Eckhart: Het doel waarop je uiteindelijk richt met een werk is het werk dat je doet).

Het uitgangspunt voor dit werk is een gedicht gemaakt door Jos Sustrunck.

In het gedicht staand, kun je ronddraaiend de woorden tot je door laten dringen.


Onmacht


Wankelend begeef ik mij op weg

De onmacht dragend in elke cel

Niet wetend waar naar toe

Niet wetend wie ik ben

Mijn handen wenen bij het zien van jou

Mijn lichaam baart de liefde opdat wij samen zijn

Geen enkel vers kan ons vertellen waar de onmacht huist

Omdat elk woord tot waarheid is verheven

Enkel in het mededogen zal de dag geboren worden


(placeholder)

Nothingness (Belgisch hardsteen, RVS)

Deze steen met een gespiegelde tekst had ik al eens gebruikt maar was nog niet af. Pas in 2017 kwam de oplossing met een uitholling in het midden en een spiegeling d.m.v. een glanzende bol van RVS.

Waar komen we vandaan?

Waar gaan we naartoe?

Het niets kunnen we ons niet voorstellen!


Inscripties in steen zijn lapidair (kort en krachtig).

Mijn 'vrije werk' bestaat net als mijn 'werk in opdracht' voornamelijk uit letters (en woorden) in steen.

Omdat het hakken van letters in steen geen eenvoudige klus is kies ik vanzelf de meest belangrijke woorden en teksten die gehakt gaan worden.

Gebroken Woorden

Meestal hak ik woorden in steen die ik mooi of belangrijk vind. Woorden die betekenisvol genoeg zijn om in steen te vereeuwigen. Woorden die te veel gebruikt worden met een bepaald doel verliezen hun betekenis en worden hol.  'Gebruik'  kan dan veranderen in  'misbruik' . Dit keer heb ik woorden gehakt die ik in toenemende mate ben gaan haten. Er is in wezen niets mis mee, passie, missie,  visie zijn woorden die je  kunt gebruiken. Maar … …… ze wekken bij mij een afkeer op, een niet te verklaren agressie zelfs. Betekenisinflatie Visie, missie, passie zijn in onze cultuur jeukwoorden geworden, woorden  die  naar mijn idee  het ontbrekende (visie, missie, passie) moeten maskeren.

(placeholder)
(placeholder)

Vier capaciteiten die kunstenaars en ambachtemensen inzetten in hun werk.


Het denken (thinking)

De intuïtie (intuition)

Het rekenvermogen (calculation)

De waarneming (perception)




Gemaakt in 2016 n.a.v. deze tekst:

'Artists and craftsmen seem to feel little hesitation about all the faculties of their minds - perception, intuition, thinking, calculation- wherever they serve the purpose'


Een waarheid die ik herken in mijn dagelijks werk met steen maar ook in de begeleiding van cursisten die bij mij komen werken.

(placeholder)
(placeholder)
(placeholder)